Vai trò Nhà văn hóa dân tộc trong giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh

Trong số các thiết chế văn hóa tại cơ sở, Nhà Văn hóa dân tộc đóng một vai trò quan trọng, là cầu nối trực tiếp giữa đảng bộ, chính quyền các cấp với đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt đây là nơi bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, phong tục, tập quán, lối sống tốt đẹp của đồng bào dân tộc thiểu số từ bao đời.

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, khóa VIII về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Toàn tỉnh đã xây dựng và đưa vào sử dụng 16 nhà văn hóa cho đồng bào DTTS trên địa bàn các huyện: Tân Phú, Định Quán, Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, Thống Nhất, Long Thành, Vĩnh Cửu và thành phố Long Khánh. Nắm bắt nhu cầu sinh hoạt văn hóa truyền thống gắn với đời sống cộng đồng, Ban Dân tộc tổ chức mua sắm và bàn giao nhạc cụ truyền thống cho các nhà văn hóa gồm: 16 bộ cồng; 15 bộ chiêng; 10 bộ chập chạ, 02 bộ ngũ âm, 8 cái trống, 1 đàn tính, 01 kèn bầu và 03 đàn tre; tổ chức thăm và tặng quà nhân dịp các Lễ, tết truyền thống của đồng bào. Tại nhà văn hóa các dân tộc còn được đầu tư trang bị thêm tủ sách, tài liệu hiện vật gốc có giá trị là minh chứng cho câu chuyện về lịch sử, văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng thời, vào các dịp lễ hội, tết truyền thống của đồng bào các dân tộc cũng tổ chức tại đây thu hút bà con tham gia. Các hoạt động lễ hội này được xem là tiềm năng, lợi thế quan trọng phát triển thành những điểm tham quan, du lịch hấp dẫn.

Trong xu thế phát triển hiện nay, Nhà văn hóa các dân tộc thiểu số giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc trên địa bàn tỉnh, bởi lẽ:

Thứ nhất, Nhà văn hóa dân tộc là địa điểm lý tưởng cho các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao; các lớp truyền dạy cồng chiêng, dạy nghề truyền thống cho bao lớp thế hệ phù hợp với phong tục, tập quán, lối sống của đồng bào dân tộc thiểu số tạo nên sự gắn kết mang tính cộng động rộng rãi. Nơi ươm mầm cho những ý tưởng, khát vọng sáng tạo; nơi trao truyền, quảng bá, lan tỏa những sản phẩm văn hóa dân gian truyền thống tốt đẹp.

Tại Nhà Văn hóa, già làng tổ chức hoạt động Lễ hội của đồng bào

Thứ hai, Nhà văn hóa dân tộc là nơi diễn ra các hoạt động mang tính cộng đồng, nơi học tập, tuyên truyền, phổ biến các chủ trương của của Đảng và pháp luật của Nhà nước của cơ quan, chính quyền các cấp đến với đồng bào.

Thứ ba, Nhà văn hóa dân tộc vừa là tài sản văn hóa vật thể, đồng thời chứa đựng những giá trị văn hóa phi vật thể về giá trị văn hóa truyền thống cho cộng đồng các dân tộc. Thể hiện những đặc trưng riêng có trong đời sống của cộng đồng dân tộc.

Hiện nay, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế cùng với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu thì việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống luôn là vấn đề cấp thiết, việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc là nhiệm vụ mang tính chiến lược gắn với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Nhằm phát huy vai trò thiết chế Nhà văn hóa các dân tộc thiểu số trong đời sống cộng đồng, đòi hỏi các cấp, các ngành đặc biệt là các địa phương và chủ thể là đồng bào các dân tộc thiểu số tiếp tục thực hiện một số nội dung sau:

Một là, tại các Nhà văn hóa đã được đầu tư xây dựng, các địa phương chủ động xây dựng Kế hoạch, phương án tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, lễ tết truyền thống để tạo nên không gian văn hóa đặc trưng của các dân tộc trên địa bàn tỉnh, thu hút các nguồn lực để phát triển du lịch, dịch vụ. Đồng thời, nâng cấp sửa chữa đối với các công trình đã xuống cấp, tăng nguồn kinh phí, trang thiết bị như âm thanh, ánh sáng sân khấu, đạo cụ, nhạc cụ, trang phục biểu diễn cho các hoạt động văn hóa để phát huy tốt vai trò, hiệu quả trong việc nâng cao các giá trị phục vụ lợi ích cộng đồng.

Hai là, chú trọng nâng cao hiệu quả hoạt động của Nhà văn hóa dân tộc, gắn với hoạt động tuyên truyền phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; các cuộc hội họp, đối thoại, tham vấn ý kiến của đồng bào trong việc xây dựng chính sách; hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác văn hóa cơ sở, phát triển bồi dưỡng năng khiếu trên lĩnh vực văn hoá, văn nghệ, thể thao, gắn với công tác truyền dạy các loại hình nhạc cụ dân tộc, các nghề thủ công truyền thống của đồng bào các dân tộc.

Ba là, Bằng tri thức và kinh nghiệm sống, mỗi một cá nhân trong cộng đồng các dân tộc thiểu số góp phần giữ gìn, phát huy những phong tục tập quán tốt đẹp, gìn giữ những di sản văn hóa vật thể, phi vật thể, lễ hội truyền thống tốt đẹp của đồng bào gắn liền với Nhà Văn hóa dân tộc để điểm đến trong văn hóa dân tộc sẽ phong phú và đa dạng theo xu hướng xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. /.

Nguyễn Hiên